Heerlijk, champagne! Als er een aanleiding is – verjaardag, feestdag, diner met vrienden – ga ik gemakkelijk overstag en koop ik zo’n feestelijke fles. Cava, crémant, prosecco: idem, vaak nog beter als je let op prijs-kwaliteit. Maar Nederlandse bubbels, die kom ik niet tegen. Niet in de supermarkt en niet bij de gemiddelde slijter. Terwijl ik toch het liefste streekproducten koop.
In deze blog zal ik je vertellen over onze bubbels van eigen bodem. Over het grote aanbod en hoe dat zo is gekomen, over de verschillen in kwaliteit, de gebruikte druivenrassen en de prijs. En: waar je ze koopt!
Polderpareltjes
Wijngaard Maronesse uit de Zuidoostpolder heeft zijn ‘Polderparel’.
Je zou ze graag champagnes noemen, die vele pareltjes tussen de Nederlandse mousserende wijnen. Dat mag niet, want ze komen niet uit Champagne, maar wat kwaliteit betreft hoeven ze er echt niet voor onder te doen.
In ons land is een groot aantal wijnboeren mousserende wijnen gaan maken, in Zeeland, Friesland, Limburg en Gelderland bijvoorbeeld. De Nederlandse Wijnwinkel heeft er 21 in zijn webshop staan. Nederlandse Streekwijnen biedt er 28 aan in zijn winkel in Santpoort-Zuid. Er zijn ook rosé’s bij en zelfs enkele rode, overwegend brut of droog, en zelfs enkele halfzoete. Vele ervan zijn mij bekend. Elke keer ben ik verrast hoe goed ze smaken.
Niet alleen Zuid-Limburg
Sint Martinus, Landgoed Overst, Wijndomein de Planck en Wijngaard Raarberg mousserende wijnen van topkwaliteit. Domein Holset maakt nabij het drielandenpunt zelfs uitsluitend mousserende wijnen.
Een aantal jaren later zijn wijnboeren in de rest van Nederland begonnen met mousserend, ook daar met verbluffend goede resultaten. Ik kan me mijn eerste slok nog herinneren van de Johanniter Brut die ik proefde bij Wijnboerderij ’t Heekenbroek, in de zon, aan de rand van de wijngaard, wat een feestje. Ook de strakdroge wijnen van de Frysling in Friesland: indrukwekkend. De eerste Brut Puur van Domaine de Brabantse Wal, enkele jaren geleden: top!
Hoe is het mogelijk dat er zo noordelijk bubbels worden gemaakt?
Zo’n 20 jaar geleden ontwikkelde ik mijn eerste wijnexcursies in Limburg en ontdekte ik dat Domein Fromberg in Ubachsberg al in 1996 was begonnen met het maken van een serie indrukwekkende bruiswijnen! Ook Pietershof timmerde vroeg aan de weg. Teg
In de jaren ’70 werd in Limburg voorzichtig begonnen met wijnbouw; in de jaren ’80 en ’90 werden (in Duitsland) druivenrassen ontwikkeld die het in een koel klimaat goed doen en vanaf 2000 werden er door heel Nederland wijngaarden aangeplant. Dat je hier bij uitstek goede mousserende wijnen kon maken, drong pas iets later door. Daarbij komt dat het niet gemakkelijk is, het hele proces van mousserende wijnen maken.
Voor mousserende wijnen heb je druiven nodig die net of bijna rijp zijn en friszuur smaken; geen overrijpe druiven. In ons relatief koele klimaat lukt dat prima. De betere mousserende wijnen worden per definitie gemaakt in noordelijke gebieden. Champagne zelf is Frankrijks meest noordelijke wijnregio. In Italië komen goede ‘spumantes’ uit de streek Franciacorte, nabij de stad Brescia, in het noorden van het land.
Ook van belang is een geschikte ondergrond. In Zuid-Limburg vormt de mergellaag een uitstekende bodem. De druiven voor mousserende wijn gedijen namelijk op bodems van kalk en krijt.
Wijngoed de Kleine Schorre maakt Brut de Zélande. Deze ontleent zijn kwaliteit mede aan de de dikke schelpenlaag in de ondergrond: kalk.
Toch zijn er ook wijngoederen die niet gezegend zijn met zo’n bodem en toch prijswinnende wijnen maken. Ik denk aan de Frysling in Friesland.
Hoe worden Nederlandse wijnen gemaakt?
De meeste mousserende wijnen worden in ons land gemaakt op de traditionele champagne-manier, de manier die het meeste tijd en moeite kost en de beste kwaliteit oplevert. Eerst wordt een stille wijn gemaakt en gebotteld, vervolgens wordt aan elke fles een klein beetje wijn met gist en suiker toegevoegd (de liqueur de tirage) waardoor de wijn weer gaat gisten. Omdat de koolzuur niet kan ontsnappen, ontstaan er belletjes.
Een andere wijze om mousserende wijnen te maken is de Charmat-methode ofwel méthode cuve close. In een gesloten roestvrij stalen vat wordt de stille wijn opnieuw tot gisting gebracht. Veel minder werk en toch ook aardige resultaten. De meeste prosecco wordt op deze manier gemaakt.
De derde methode is het simpelweg inspuiten van koolzuur, net als bij frisdrank. Makkelijkste en goedkoopste manier. De ontstane bubbels zijn grover en snel verdwenen.
Welke druivenrassen?
De johanniter, solaris en souvignier gris en muscaris en pinot blanc zijn populair voor de witte. Een enkele wijnboer, ten zuiden van de grote rivieren, gebruikt chardonnay, waarvan in Nederland maar weinig aangeplant staat. Dat zijn bijvoorbeeld de Wijngaardsberg (Ulestraten) en Domein Holset.
De rosé wordt gemaakt van onder andere rondo, pinotin, regent en cabernet cortis.
Wat kost een fles Nederlandse bubbels?
Vanaf € 9 koop je een eenvoudige bubbel. De Secco en de Secco rosé van Wijngaard Aan de Breede Beek van ca. € 14-15, is echt lekker. Voor de betere mousserende wijnen betaal je tussen de € 15 en € 30. De duurste die ik op internet tegenkwam was de Sint Martinus Funkelwien 2016, te koop voor bijna € 40.
Waar koop je die Nederlandse bubbels?
Ter plekke kopen is erg leuk, natuurlijk. Ga zelf naar de wijnboer toe, kijk op de website wanneer de openingstijden zijn. Voordeel is, dat je ziet waar de druiven groeien en degene ontmoet die de wijn maakt. Al je vragen kun je stellen aan wie er het meest vanaf weet.
Mij zijn drie wijnwinkels bekend die uitsluitend Nederlandse wijnen verkopen:
- De Nederlandse Wijnwinkel, www.denederlandsewijnwinkel.nl
- Nederlandse Streekwijnen, www.nederlandsestreekwijnen.nl
- BOB, www.bobwijn.nl